De pepernoten en het snoepgoed liggen al twee maanden in de supermarkten, maar deze week is het dan echt zo ver. Het Sinterklaasjournaal is begonnen en alles staat weer in het teken van het Sinterklaasfeest. Mijn kinderen zijn er helemaal klaar voor en zitten verkleed als Piet met een bakje pepernoten voor de buis. Ik kijk tevreden naar mijn kinderen en ben blij om ze zo te zien genieten.
Tegelijkertijd dwaalt mijn gedachte af en vraag mijzelf af of je als werkgever nog wel aandacht kunt besteden aan de traditie Sinterklaas. Veel medewerkers herinneren het vast nog wel. Sinterklaas vieren op het werk met hun kinderen. Sinterklaas en de Pieten komen op het werk langs om chocoladeletters en cadeaus aan de kinderen uit te delen. Ondertussen worden er spelletjes gespeeld en gedanst. Het Sinterklaasfeest op het werk draait om het gezin van de medewerker. Medewerkers krijgen de kans om elkaars gezin te ontmoeten en om de werkplek te bekijken. Dit versterkt de onderlinge banden en de betrokkenheid van de medewerkers.
Geen zin om de hele blog te lezen? Bekijk dan de video of beluister de podcast!
Uiteraard kun je hieronder ook gewoon verder gaan met lezen
Geen Sinterklaasfeest meer op het werk
Inmiddels hoor ik steeds meer werkgevers zeggen dat het een ‘beladen’ feest is geworden en om discussies op de werkvloer te voorkomen, organiseren ze geen Sinterklaasfeest meer. Dit tot ongenoegen van sommige medewerkers. Is dit de oplossing? Of is dit iets negeren omdat je bang bent je in een mijnenveld te begeven.
Het doet mij denken aan een gebeurtenis op de buitenschoolse opvang waar een kind kwam met een hoofddoek en de leidster dit negeerde (terwijl duidelijk was dat veel kinderen hier vragen over hadden). De leidster dacht dat ze er goed aan deed om te doen alsof het er niet is. In plaats van het negeren, kon ze beter het gesprek aangaan met de kinderen en het bespreekbaar maken. Nu heeft een leidster een pedagogische functie en jij als werkgever niet. Dus vanuit die verplichting hoef je het niet te doen. Indien je echter oprecht aan de slag wilt met diversiteit en inclusie in je organisatie, dan ben ik van mening dat je hiervoor moet staan en dit dus ook moet uiten richten je medewerkers.
De Sinterklaas traditie
Het Sinterklaasfeest is omringd met tradities en cultuur. Van de stoomboot tot het schoentje zetten en het gooien van snoepgoed. Het uiterlijk van de Pieten leidt al jaren tot felle discussies. Ik zal hier geen uitgebreide geschiedenisles gaan geven over Sinterklaas en de link tussen Zwarte Piet, de knecht van Sinterklaas, en de slavernij. Wil je hier wel meer over weten, lees dan “‘Zwart als roet’ van Aspha Bijnaar & Cees Maris“.
De traditie van Sinterklaas brengt ook gezelligheid, saamhorigheid en het gevoel van gemeenschap met zich mee. Elke traditie verandert door de tijd heen, eenvoudigweg omdat de omstandigheden veranderen. In mijn jeugd kende ik bijvoorbeeld geen Halloween. Dit werd niet gevierd. Mijn kinderen groeien nu op met de tradities van het Halloweenfeest. Ook Sinterklaas zelf is anders geworden met de tijd. Vroeger was het een strenge, statige, wijze oude man, met wie niet te spotten viel. Nu is hij een vrolijke oude grijze man die grapjes maakt en soms zelfs een dansje doet.
Als ik mij inlees in de geschiedenis van het Sinterklaasfeest en dan met name die van Zwarte Piet, dan verbaast het mij zelfs dat de traditie van Zwarte Piet nog zo lang stand houdt. Ook in het buitenland wordt afkeurend gereageerd op Zwarte Piet. Ik vond het volgende filmpje op YouTube vrij confronterend.
Als ik eerlijk ben kan ik mij nu niet eens meer voorstellen dat ik Zwarte Piet in mijn jeugd leuk vond. Inmiddels vind ik het maar eng en lelijk eruit zien vergeleken met de witte- en roetveeg pieten. Ook mijn kinderen vinden de Zwarte Piet maar niks.
Hoe zorg je voor een inclusief Sinterklaasfeest?
Ik geloof ik dat we de – weliswaar veranderende – traditie van het Sinterklaasfeest inclusief kunnen maken, door het een feest te laten zijn waar iedereen erbij hoort. Een feest zonder uitsluiting en zonder stereotypering.
Mijn adviezen hoe jij een inclusief Sinterklaasfeest op het werk kan realiseren:
- Dit klinkt als een inkoppertje, maar ik noem hem toch: gebruik geen Zwarte Piet. Bij het Sinterklaasjournaal zijn ze al zo ver: witte pieten en roetveegpieten. Vermijd ook de karikaturale kenmerken zoals de rode lippen, het kroeshaar en de oorbellen. Deze verwijzen naar de slavernijperiode. Gebruik in gesprekken het woord Piet in plaats van Zwarte Piet.
- Laat het niet over aan (lokale) vestigingen om het Sinterklaasfeest zelfstandig te organiseren. Geef landelijke richtlijnen mee vanuit HR. Hiermee zorg je ervoor dat de visie over dit thema vanuit het bestuur wordt doorgegeven. Wat wordt er wel en niet geaccepteerd bij het Sinterklaasfeest op de (lokale) vestigingen?
- Zorg voor een heldere communicatie richting medewerkers in de uitnodiging. Hierin kun je weergeven hoe het Sinterklaasfeest wordt gevierd. Door het te benoemen in de uitnodiging schep je ook helderheid richting ouders. Je wilt voorkomen dat ouders zelf hun kind als Zwarte Piet laten komen op het werk.
- Ga in aanloop naar het Sinterklaasfeest het gesprek aan met de medewerkers. Grijp het Sinterklaasfeest aan om het thema diversiteit en inclusie onder de aandacht te brengen. Hierin kun je aangeven waarom je een inclusieve organisatie wilt zijn, wat hiervan de voordelen zijn en hoe dit aansluit op de missie en visie van de organisatie. Een advies is om dit te doen in de vorm van een debat met stellingen, zoals ‘we doen het al jaren zo, dus waarom doen we nu moeilijk’ en ‘Zwarte Piet hoort bij onze traditie dus dit moeten we niet veranderen’.
- Kies tijdens het Sinterklaasfeest voor inclusieve sinterklaasliedjes. Veel sinterklaasliedjes op YouTube zijn al aangepast en inclusief geworden. Als je nu denkt, waar heeft ze het over: In de oudere kinderklaasliedjes komen woorden voor die niet onschuldig zijn. Denk hierbij aan ‘Sinterklaasje kom maar binnen met je knecht’ of ‘wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe’ en ‘ook al ben ik zwart als roet, ik meen het toch goed’. Ook komt het het woord ‘Zwarte’ Piet nog in veel oude sinterklaasliedjes voor.
Heb jij dit jaar een inclusief Sinterklaasfeest op het werk?
